Muş ili Varto ilçesinin kuzeybatısında yer alan Çobandağı Köyü, 39.13 kuzey enleminde ( N ), 41. 29 doğu boylamında (E) yer almaktadır. Köyün batısında Seki Köyü, doğusunda Oğlakçı Köyü, güneyinde Ağaçaltı Köyü ve kuzeyinde Babalı Dağlar ( Hazır Baba) ile çevrilidir. Çobandağı Köyü ilçeye 7 km uzaklıktadır. Kuzey batısı ile kuzeyinde Bingöl Dağlarının uzanır. Ünlü’’Goşkar Baba’’dağı ile başlayan Babalı Dağlar, hemen hemen her yerleşmenin yanı başında farklı isim ve hikâyeleriyle yer alan ziyaretleri ve Hazır Baba’sıyla bilinen bu dağların güneyinde yer alan bir köydür. Rakım, köy merkezi 2300 m. üzeri iken, kuzeyinde yer alan Babalı Dağlar 2800 m. üzerindedir.
İlk olarak Xan Avdelanlar’ın, kendilerine yerleşim yeri olarak Gestemerde’yi seçtikleri ve bir süre burada yaşadıkları sözel tarihimizden anlaşılmaktadır. 16 yy. sonu veya 17 yy. başlarında geldikleri tahmin edilmekle birlikte, kesin geliş tarihleri henüz bilinmemektedir. Köyümüzde ki anayolun yapımına kadar, Bıra Kocadağ’ın evleri önünün de ki mezarların, Xan Avdelanlar’a ait olduğu bilinmektedir. Bu kabilenin köyümüzden nereye gittikleri, akıbetlerinin ne olduğu konusunda, herhangi bir bilgiye sahip değiliz. Yalnız, Cemkanlar’ın gelişi ile başka yerlere göç ettiklerini varsayabiliriz.
Gestemerde’ye gelip yerleşen Cemkanlar’ın 17 yy. sonuna kadar, burada yaşamlarını sürdürdükleri tahmin etmekteyiz. Köyümüze ait şu anki mezarlarının ilkleri, bu kabileye ait olduğu söylenmektedir. Bu mezarlardan büyükçe ve beyaz ve üzerinde hançer figürleri olanı (diğerlerinden çok farklı), kabilenin beyine ait olduğu idea edilmektedir. Buna pek ihtimal vermediğimiz için, adı geçen mezarı araştırmaya değer buluyoruz.
Mehmet Ağa Seki (Keça ) köyünde konaklarken kendisine, Merga Gomi’de köm yaptırır. Beli bir süre küçükbaş hayvanlarını burada barındıran Mehmet Ağa, Ali Ağa’yı da koyunlara bakmakla görevlendirir.
Bu durumdan hoşnut olmayan Cemikanlar, Gestemerd’den göç edip bugünkü Dırban Köyü’ne giderler.
Hüseyin Ağa çocukları Cebrail ve Ali ile birlikte Gestemerde yerleşirler. Qeceran, Xidan ve Mîrskan kabilelerin Gestemerde gelmeleri, Ali Ağa’nın aşiretin sorumluluklarını üstlendiği döneme denk gelmektedir. Günümüze kadar, qasıman, Qeceran, Xidan ve Mîrskan kabileleri, Gestemerd’de yaşamlarını sürdürmektedirler. Ve sürdürmeye devam edecekler.
|
Hayat boyu birlikte ilerlemeye karar verdiğiniz yolda, güneş hep önünüzde olsun ki gölgeler ardınızda kalsın. Bir ömür boyu mutluluklar... 
